تعیین الگوی گسترش کاندیداتوس فیتوپلاسما اورانتیفولیا در گیاه گوجه‌فرنگی با استفاده از روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز در زمان واقعی

سابقه و هدف: بیماری فیتوپلاسمایی تورم جوانه‌ی گوجه‌فرنگی در سال‌های اخیر در مناطق مختلف کشور شیوع پیدا کرده است. این مطالعه با هدف تعیین غلظت و الگوی گسترش کاندیداتوس فیتوپلاسما اورانتیفولیا در گوجه‌فرنگی، به‌منظور ردیابی سریع‌تر بیمارگر به‌خصوص در دوره‌ی کمون بیماری و مدیریت بهتر آن انجام شد. مواد و روش‌ها: در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، سه گیاه گوجه‌فرنگی به‌وسیله‌ی پیوند به کاندیداتوس فیتوپلاسما اورانتیفولیا آلوده شدند. در فواصل زمانی 10، 20، 40 و 70 روز پس از مایه‌زنی، نمونه‌برداری از برگ‌های انتهایی گیاهان تیمار، برگ‌ها از‌ ساقه‌های بالا و پایین محل پیوند و نیز ریشه‌های فرعی انجام شد. سپس با روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز در زمان واقعی، غلظت و الگوی گسترش فیتوپلاسما در گیاهان مذکور تعیین شد. همچنین، روش‌های واکنش زنجیره‌ای پلیمراز مستقیم و آشیانه‌ای در ردیابی فیتوپلاسمای همراه با بیماری استفاده و مقایسه شدند.یافته‌ها: نتایج نشان دادند که کاندیداتوس فیتوپلاسما اورانتیفولیا پس از ورود به گیاه، به سمت بالا و پایین حرکت کرده و به همین دلیل در برگ‌های بالایی و ریشه‌های گیاهان آلوده، غلظت آن بیشتر از برگ‌های میانی و پایینی بود. براساس یافته‌های این پژوهش، میانگین دوره‌ی کمون بیماری حدود 40 روز تخمین زده شد. واکنش زنجیره‌ای پلیمراز آشیانه‌ای حساس‌تر از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز مستقیم در ردیابی این فیتوپلاسما به‌خصوص در دوره‌ی کمون بیماری بود. نتیجه‌گیری: برای ردیابی و تشخیص بیماری تورم جوانه‌ی گوجه‌فرنگی ناشی از کاندیداتوس فیتوپلاسما اورانتیفولیا، به‌ویژه در دوره‌ی کمون بیماری، بهتر است از برگ‌های انتهایی و ریشه‌ها نمونه‌برداری و از روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز آشیانه-ای استفاده شود.